کتاب پول راستین: طرح کتاب مقدس برای پول و بانکداری، اثر گری نورث و ترجمه سید مجتبی فائزی چاپ شده در انتشارات دنیای اقتصاد، به بررسی تاریخی تحول و تطور پول میپردازد. این کتاب با بهرهگیری از متن کتاب مقدس به عنوان منبع تاریخی، مفهوم و مصداق پول در طول تاریخ را در اقوام مختلف از جمله قوم بنی اسرائیل توضیح میدهد. علاوه بر نگاه تاریخی کتاب، به نگاه اخلاقی نسبت به پول پرداخته و توضیح میدهد چگونه پول و بانکداری انحراف یافته و شاخص پول راستین از لحاظ علمی و فنی چیست. پول متعارف و نظامهای اقتصادی مبتنی بر پول در عصر حاضر حاصل تغییر و تحولات بسیاری در طول تاریخ است. این کتاب با بهرهگیری از نمونههای آشنا و قابل فهم عموم و با رجوع به آیات کتاب مقدس، سیر این تغییر و تحولات تاریخی را بیان کرده است و مسائل پیچیده اقتصادی مانند قانون گرشام، نظریه برابری ارزش، بانکداری اندوخته کسری، تورم، ربا و موارد دیگر را با زبانی ساده روشن کرده و فاصله وضع موجود نظام پولی را با پول راستین نشان میدهد.
در نگاه کتاب پول راستین: طرح کتاب مقدس برای پول و بانکداری، پول بازاریترین کالاست که محصول یک پدیده اجتماعی است. و دولت در شکلگیری آن نقشی ندارد. این کتاب با نقد جدی به انحصار پول توسط دولت و سیاستهای پولی آن، راه نجات را الغای کامل نظام بانکداری اندوخته کسری میداند. در واقع کتاب با نگاه اخلاقی و دینی به پول، مسیر توسعه و بسط آن را در اقتصاد به شکل دیگری تعریف میکند. پول موضوعی است که از آغاز پیدایش تحلیلهای اقتصادی را به چالش کشیده است. به همین جهت این کتاب با طرح این پرسش که از دیدگاه کتاب مقدس، غرب چه تخطی و تخلفی مرتکب شده که وضعیت ما را این گونه به هم ریخته و آشفته کرده است؟ مخاطب را به این نکته متوجه میکند که اگر جایگزینهایی که در کتاب مقدس وجود دارد را پنجاه سال پیش به کار میبستیم با بحرانهای پولی کنونی رو به رو نمیشدیم. نکته اولی که از کتاب مقدس در رابطه با پول در این کتاب برداشت میشود در رابطه با ارزش پول است، در کتاب مقدس جملهای از زبان کنعانیان در زمان یوسف نقش شده که دیگر پول ارزش ندارد. با این نقل تاریخی کتاب مقدس، کتاب پول راستین این استفاده را میکند که پول هر چیز کمیابی است که اجتماع برای به دست آوردن تعداد معاملات بیشتر بر آن در بازار توافق میکنند. در قسمتی دیگر از کتاب به مسئله طلا به عنوان پول در کتاب مقدس پرداخته میشود. در واقع ریشه پول در ارزشگذاری اموال و معیار سنجش بودن جستجو میشود که داستان حضرت موسی و سرزمین حویله به این مطلب اشاره دارد، هر چند که طلا در پیدایش پول موضوعیت ندارد. بعد از بیان سیر ارزشیابی پول و پیشینه آن، اصول حفظ پول راستین بیان میشود؛ در این قسمت از ضرورت رعایت معیارها و مشهود بودن آن در اندازه پول صحبت میشود. به این معنا که ویژگی پول به صورتی باشد که هزینه مبادله به جهت سنجش معیارهای لازم جهت مبادله به حداقل برسد. کم ارزش کردن پول از اعمال منفی مطرح شده در کتاب مقدس است. چرا که یکی از نشانههای فساد جامعه جعل پول است و فساد منجر به سقوط تمدنها میشود. نتیجهگیری کتاب بر این است که هر عاملی که منجر به شیوع تورم میشود در واقع فرایند تقلب و تنزل پول را انجام میدهد. همانطور که از کتاب مقدس شاهدی میآورد که تنزل پول در واقع کلید بسیاری از بدیها و ناهنجاریها در قوم یهود گردیده است. بعد از تبیین اصول حاکم بر پول راستین و نهی از تنزل در پول، ضرورت عدم انحصاری بودن پول به دولت مشخص میشود. چرا که سیستم پولی دولت سرانجامی جز فساد و شیوع تورم ندارد. این کتاب با بیان داستانی از کتاب مقدس، ربا را منحصر در وامهایی میداند که به مومنان فقیر داده میشود و اصل بهره از وام را یک امر مطلوبی میشمارد. در نهایت نیز مسئله پولهای امروزی و فاصله آنها با پول راستین مورد سنجش قرار میدهد، و دولتی بودن پولهای امروزی مهمترین عامل تنزل پول و فساد معرفی میکند.
مهمترین و بزرگترین نقطه ظعف کتاب پول راستین، استفاده از نسخ متعدد کتاب مقدس است چرا که تباین و تغایرهای نسخ متعدد کتاب مقدس روایت کتاب را از آموزههای دینی دور میکند. درست است که کتاب با تحلیلهای تاریخی خود پول را مستقل از دولتها و محصول یک امر اجتماعی میداند. اما این نتیجهگیری از شیوه تفسیری که از کتاب مقدس و متون مختلف آن حاصل نمیشود. در واقع نویسنده کتاب با تحلیلهای شخصی خود از تاریخی که خود نقل میکند، پول راستین را در پیدایش تاریخی خود تفسیر میکند. اما در عین حال نسبت تعلق تحلیلها با متن کتاب مقدس به صورت کامل تبیین نشده است. بنابراین این کتاب از لحاظ تاریخی و مستند بودن آن به کتاب مقدس دارای ضعف بزرگ است. در عین حال ترسیم طرح کتاب مقدس برای پول و بانکداری به عنوان گزارههای اخلاقی، به خوبی صورت گرفته و مخاطب این کتاب رابطه گزارههای اخلاقی کتاب با کتاب مقدس را به خوبی در مییابد. ترسیم اخلاق پولی و بانکداری در دو محور آسیبشناسی در کم ارزش کردن و تنزل پول و بانکداری کتاب مقدس صورت میگیرد. در محور اول شیوع تورم به هر عاملی که باشد، عملی فسادزا تعریف میشود که در عصر حاضر نیز این مهم به خوبی دریافت میشود. انحصار پول در نزد دولتها یکی از مهمترین عوامل فسادزا معرفی میشود که نوعی ظلم حاکمان بر مردم را در پی دارد. محور دوم نیز بانکداری کتاب مقدس را بانکداری بدون اندوخته کسری معرفی میکند که ضدیت کامل با عمل جعل پول و جاعلان آن دارد. در نهایت نیز سیستم پولی مطابق با کتاب مقدس با مشروع دانستن دریافت سود در ازای پرداخت وام به عنوان سیستم مطلوب معرفی میشود با این ادعا که این عمل ربا نیست و ربا مختص به قرضهایی است که از مومنان فقیر دریافت میگردد و اگر کسی فقیر نباشد یا فقیری مومن نباشد، دریافت بهره از او ربا نخواهد بود.